In augustus was het zover: de reis naar Schotland met een aantal bandleden -Nick, Ian en Ivo- en pipe band ‘collega’s’ -Sietse en Nienke. Glasgow was de bestemming en Piping Live! en de World Pipe Band Championships (ofwel the Worlds) waren de doelen. Het is een week waarbij de doedelzakken je om de oren vliegen! De hele stad staat in het teken van dit edele instrument. Op George Square en bij the National Piping Centre treden bands, pipers en andere muzikanten op en bij de universiteit repeteren pipe bands voor de wereldkampioenschappen. Hier heb ik werkelijk de beste bands van dichtbij horen spelen en dat is echt waanzinnig! Het is ongelofelijk wat voor sound de topbands hebben en hoe steady drones en strak tunes klinken. Ik ben weer een hele ervaring rijker! Het leuke was dat ik na het optreden van de Toronto Police Pipe Band en shirt van deze band won! We zijn ook naar drie concerten geweest. Dinsdag was de RT Shepherd and Son International Quartet Competition in de Glasgow Royal Concert Hall met 78th Fraser Highlanders Pipe Band, Bagad Cap Caval, ScottishPower Pipe Band, Toronto Police Pipe Band, Strathclyde Police Pipe Band, 78th Highlanders (Halifax Citadel) Pipe Band, Inveraray and District Pipe Band en St Laurence O’Toole Pipe Band. De dag erna was er het indrukwekkende Forte concert van Boghall and Bathgate Caledonia Pipe Band. Ik heb hier erg van genoten en ik kijk uit naar de dvd en cd die ervan uit komen. Die zou ik graag willen hebben want het was een top concert! Vóór de concert hall kwam ik bandleden van de Stockbridge Pipe Band tegen -Clare, Leonie, en later Karen- en het was erg leuk om hen weer te zien en kort te kletsen. Op donderdag was in de Scottish Exhibition and Conference Centre het Pipes of Peace concert met Dowco Triumph Street Pipe Band en Field Marshal Montgomery Pipe Band. Het waren stuk voor stuk briljante concerten met de crème de la crème uit de pipe band wereld. Naast deze toppers kwam ik tot mijn grote geluk de band Clanadonia tegen in de drukke winkelstraten van Glasgow. Dit was de band die ik had gemist, omdat ik niet naar het Keltisch Midzomer Festival kon omdat ik toen in Angelbachtal zat. Nu kon ik Clanadonia bewonderen in hun ‘natuurlijke habitat’ en wat waren ze geweldig! Ik kon het niet laten om een shirt van deze Kelten te kopen.
Hoe veel ik ook van doedelzakmuziek hou, toch hield ik het voor één dag gedeeltelijk voor gezien. Na een heerlijk stevig Scottish breakfast bij het McLays guesthouse (zoals elke dag tijdens dit verblijf in Schotland!) nam ik op 9 augustus de trein naar mijn geliefde stad Edinburgh. Het was een relaxte treinrit waarbij ik me rustig kon voorbereiden op dit voor mij grote moment -ik had lang gewacht om weer in Edinburgh te kunnen zijn- en langzaam maar zeker voelde ik de spanning stijgen. Ik zag het karakteristieke Edinburgh Castle fier boven op de berg liggen terwijl ik Waverley station binnenreed. Ik kreeg spontaan kippenvel en vanaf dat moment bevond ik me in een constante staat van extase. Dit is Edinburgh, de stad van mijn dromen waar ik negen maanden heb gewoond! Het was best emotioneel om weer terug te zijn en ik heb alle plekken bezocht waar ik mooie herinneringen aan heb. Op mijn eigen tempo heb ik in één dag de hele stad gezien -of beter gezegd, alles wat ik (weer) wilde zien. Ik heb er ten volste van genoten! Vanuit Waverley kwam ik op Princes Street uit en mijn eerste stop was bij iets wat ik altijd al wilde doen, maar nog niet gedaan had: het Scott Monument bezoeken. Deze toren ter ere van Walter Scott, een man die veel heeft gedaan voor de romantisering van Schotland, is meer dan 61 meter hoog en te beklimmen door een duizelingwekkende wenteltrap. Eenmaal boven is er een prachtige uitkijk over de stad. Gezien ik Arthur’s Seat niet kon beklimmen was dit een super alternatief! Ik bezocht Saint John’s Church en buiten was op dat moment een art and craft fair. Vervolgens liep ik via de Princes Gardens naar New College, de School of Divinity, waar ik gestudeerd heb. Op het gras voor dit ‘kasteel’ stond een reusachtig logo van de Olympische Spelen en het gebouw zelf was op dat moment onderdeel van het Fringe Festival. Daar had ik eigenlijk geluk mee, want dit gaf me de mogelijkheid om naar binnen te gaan (normaal gesproken heeft men alleen toegang met een university card). Heerlijk om hier weer te zijn en de energie van dit oude gebouw op te snuiven, waar ik zo veel interessante colleges heb gevolgd.
Nu was de Royal Mile aan de beurt, dé straat van Edinburgh. Tot mijn verbazing zag het hier grijs van de mensen in verband met het Fringe Festival. Overal waren straatartiesten performances aan het geven en van alle kanten kreeg ik flyers voor voorstellingen in mijn handen gedrukt. Ik liep naar boven naar het kasteel en daar stond de tribune al klaar voor de Edinburgh Military Tattoo. Ik volgde de mijl-lange weg naar beneden om mijn eerste stop te maken: ‘mijn’ Starbucks aan het begin van de Royal Mile. Hier nam ik een royale caramel macchiato en belde mijn ouders verheugd op. Na deze rustpauze vond ik het tijd om mijn studentenwoning te bezoeken. Het stond er nog, maar dan wel met een compleet nieuw studentencomplex er naast!
Ik staarde een tijdje naar het prachtige Holyrood Park en liep dan naar Nicolson Street om Blackwells te bezoeken; de boekenwinkel inderdaad! Ik kon het niet laten om een boek over theorieën over religie en Alister McGrath’s Christian Theology: An Introduction te kopen. Voldaan ging ik naar Old College, maar niet voordat ik een blik had geworpen in Southside Books -de boekenwinkel waar France toentertijd werkte. Ik liep via Teviot Row House naar George Square om de universiteitsgebouwen weer te bekijken en waar mogelijk binnen te gaan. Rondom al deze universiteitscomplexen stonden kraampjes en overal waren blije mensen. Vervolgens liep ik even naar de Meadows en vanuit daar naar de George IV Bridge, naar beneden naar de Grassmarket en vervolgens weer naar boven naar de Royal Mile. Ik genoot nog van het uitzicht vanuit North Bridge en zo vliegt de dag voorbij en is het tijd om weer de trein terug naar Glasgow te pakken. Oooooh… Edinburgh, it was good to be back home! Daar gaat mijn hartje sneller van kloppen!
Terug in Glasgow bezocht ik de Gallery of Modern Art, en daar was ik helemaal blij om Der Lauf der Dinge weer eens te zien! Andere niet-doedelzak-gerelateerde-activiteiten die ik heb ondernomen waren uiteraard gericht op religie. Ik bezocht het St Mungo Museum of Religious Life and Art, vernoemd naar de patroonheilige van Glasgow, dat vol staat met bijzondere en mooie religieuze artefacten van verschillende religies uit verschillende tijden en plaatsen. Een hoogtepunt van de collectie rondom religieuze kunst is een levensgroot bronzen beeld van Shiva Nataraja uit de negentiende eeuw.
Wat betreft religieus leven staan overgangsmomenten in het leven centraal, en zijn artefacten van het boeddhisme, christendom, hindoeïsme, islam, jodendom en sikhisme te bezichtigen. Één verdieping is gewijd aan religie in Schotland en daar komen ook de Keltische invloeden naar voren. Buiten is een zentuin, dus daar besloot ik te lunchen. Vervolgens bezocht ik de prachtige Glasgow Cathedral en spotte daar een green man. Eerder die dag had de eigenaar van een occult winkeltje al verteld over de heidense wortels van de omgeving rondom de kathedraal en Glasgow in het algemeen.
Buiten liep ik de brug over, niet wetend dat daarginds de Necropolis lag. Dat was indrukwekkend! De Necropolis ligt op een berg met uitzicht over Glasgow. Het is een Victoriaanse begraafplaats met ongeveer 3500 grafmonumenten, met onder de grond ongeveer vijftigduizend begraven individuen. Zoiets had ik nog nooit gezien! Het klinkt wellicht wat luguber, maar het was prachtig! Mijn hele verblijf in Schotland was absoluut zomer en ook deze dag scheen de zon hard en was het erg warm. Dat maakte de sfeer bij de Necropolisch niet alleen magisch, maar vooral ook vreugdevol. Ik viel van de ene verbazing in de andere door de schoonheid en daarbij de hoeveelheid aan monumenten. Ik kreeg er enorm veel energie van.
Die energie had ik ook wel nodig, want zaterdag begonnen de Worlds! Mijn week kon al niet meer kapot, maar dit was ook een hele ervaring. Nog steeds was het bloedheet zomerweer, en het werd alleen nog maar warmer toen Nick en ik van hop naar her rende om op tijd te zijn voor de competitie van mijn oude band, de Stockbridge Pipe Band. Ik zag nog net het laatste stukje van de grade 3 band en groette een aantal bandleden. De rest van de dag was het chillend op het gras zitten, met Nick kletsen en natuurlijk bands kijken. De grade 1 bands waren gaaf, maar de grade 2 en 3 waren ook super om te beluisteren. De dagen ervoor was het al doedelzakmuziek wat de klok sloeg, maar dit was het toppunt; het was bagpipe heaven! Nick en ik aten chips and baked beans, keken en luisterden nog meer bands, en wachtten op de massed band.
Het duurde ongelooflijk lang voordat alle 234 deelnemende bands op het veld stonden. Onze benen deden zeer, we waren duf van de hele dag in de zon zitten en hadden honger, dus we besloten pizza te gaan eten bij de Pizza Hut. Dat was een briljant idee, want de pizza smaakte verschrikkelijk lekker en ik heb goede gesprekken gehad met Nick. Terwijl we ’s nachts weer terug liepen naar het guesthouse werden we aangehouden door een non. Het was een jonge, vrolijke en enthousiaste non en een jonge vrouw en zij vroegen of we misschien een kaarsje wilden aansteken in de nabijgelegen kerk. We besloten dit te doen en het was werkelijk magisch! Het was avond en donker, maar we kwamen in een prachtige kerk die helemaal verlicht was door enkel kaarsjes. Er zaten veel mensen in de kerkbanken te bidden, en de non vroeg ons te knielen voor het altaar, op de kussentjes voor het altaar te gaan zitten, een kaarsje aan te steken, een wens op een papier te schrijven en dit in een mandje te doen en tot slot uit een ander mandje een stukje papier met een spreuk erop te pakken. Dit deden we en het voelde allemaal heel puur en vredig. Na alle handelingen te hebben verricht pakte ik een papiertje en las: “Those who revere your name can rely on you, you never desert those who seek you, Yahweh. (Salmo 9, 11).” Nick en ik gingen in de kerkbankjes zitten. We zaten en contempleerden, we baden en mediteerden. We zagen veel mensen -opvallend genoeg veel jongeren, doorgaans in uitgaanskleding, zoals strakke truitjes en (te) korte rokjes- de kerk binnen komen en het ritueel uitvoeren. De tijd verstreek en de kerk raakte leeg. Op een gegeven moment zaten alleen wij nog in de kerk en de organisatoren van de avond. De non kwam weer naar ons toe en begon met ons te praten. Ze is een Franciscan Sister of the Renewal en vertelde over dit internationale evangelisatie project. De avond was afgelopen en ze nodigde ons uit om samen met de organisatie de eindgebeden uit te spreken. We hielden elkaars hand vast en de non bad op een levendige manier. Ze dankte de Heer voor de wonderen die die avond verricht waren. Na afloop gaf ze Nick en mij een rozenkrans en een prentje van The Chaplet of the Divine Mercy. Terwijl we de kerk uit liepen kwamen we een Nederlands meisje tegen die naar Ierland was verhuisd en ook bij de organisatie hoorde. Het was een mooie dag en bijzondere avond! Het was overigens pas de volgende dag dat we erachter kwamen dat Field Marshal Montgomery Pipe Band wederom wereldkampioen was geworden!
Zondags besloot ik om een dienst van de Church of Scotland bij te wonen, want ik vond het toch wel schandalig dat ik dat nog nooit had gedaan terwijl ik in Schotland heb gewoond. Ik zocht de dichtstbijzijnde kerk op -lang leve free wifi!- en kwam uit bij Renfield St Stephen’s Parish Church. Bij binnenkomst werd ik vriendelijk begroet en van een programmaboekje en informatie voorzien. Ze waren blijkbaar wel gewend aan buitenlandse bezoekers die een dienst wilden meemaken. In het boekje stond “Welcome to worship at Renfield St. Stephen’s, especially if you are here for the first time. We hope you enjoy worshipping God with us and feel at home in our Christian community. Please introduce yourself to your neighbour before the service begins. If you usually worship with another congregation, please pass on our greetings to them” en over het Avondmaal “We welcome to the Lord’s table all who love Jesus Christ or come seeking grace in their lives.” Dat is gastvrij! Er werden psalmen en liederen gezongen en woorden van lof uitgesproken. Twee vrijwilligers lazen voor uit 2 Timothy 4:7-8 en Mattheus 19:23-30. Daarna volde de preek door de voorganger met als thema ‘Cheering the Champions,’ naar aanleiding van de Olympische Spelen (over het hoofd ziend dat de dag ervoor in de eigen stad de wereldkampioenschappen doedelzak spelen plaatsgevonden hadden!). Wat volgde was erg vermakelijk. De voorganger nodigde mensen uit om een Olympische sport uit te beelden. Zij stonden op en werden aan de ene kant van de kerk gezet, terwijl de finish aan de andere kant was. Bij het startschot mochten ze zo beeldend mogelijk naar de finish toe racen, en zo geschiedde. Zowel volwassenen als kinderen probeerden te winnen, terwijl anderen just langzaam aan deden. De woorden van de voorganger kunnen al geraden worden: Jezus zei: “de laatsten zullen de eersten zijn, en de eersten zullen de laatsten zijn!” De voorganger riep op om na te denken over de betekenis van deze wijsheid. Na gezang en dankzegging werd het Onze Vader uitgesproken. Het Avondmaal werd herdacht en iedereen mocht een stukje brood pakken en een klein glaasje wijn drinken. Er volgden nog meer gezangen en lof en na de dienst werd ik uitgenodigd om koffie te drinken in het er naast gelegen café. Ik raakte aan de praat met een aardig ouder echtpaar en leerde zo meer over de Church of Scotland.
Daarna ging ik nog even Glasgow in om te winkelen en tegen de middag gingen we met zijn allen naar het vliegveld om weer terug naar Nederland te gaan. Na een lange, voorspoedige reis kwam ik weer thuis, maar had direct alweer heimwee naar mijn andere thuis, Schotland… Het is en blijft een magisch land en ik kan niet wachten om weer terug te keren!
Negen maanden heb ik in die prachtige, magische stad 
Kult ov Yentl 