Bye bye Edinburgh en mijn terugreis naar Nederland

Negen maanden heb ik in die prachtige, magische stad Edinburgh gewoond. Die tijd is voorbij gevlogen, zoals dat gaat met alle leuke dingen in het leven. Na de regenachtige Scottish doedelzakkampioenschappen in Dumbarton heb ik een rondreis door Schotland gemaakt. Van Dumbarton, door de Highlands, langs Loch Lomond, Fort Augustus, natuurlijk langs Loch Ness om oud brood aan Nessy te voeren, langs Inverness om vervolgens Findhorn weer aan te doen.

St Columba's Well

Findhorn

Kinloss Abbey

Pictische steen

Vanaf daar zijn we weer naar beneden gereden richting Edinburgh. Daar had ik namelijk, samen met France, mijn afscheidsfeestje voor alle vrienden en de pipe band. We verzamelden bij -het lekker foute- Priscilla’s (Aline’s idee!), en later vertrokken we naar Pivo. Het was een super gezellig feestje en ik was blij om iedereen nog een laatste keer te zien, maar tegelijkertijd wist ik dat dit ook het einde van mijn grote avontuur in Edinburgh was. Het feestje eindigde in the Banshee Labyrinth en daar gaf ik iedereen nog eens een laatste dikke knuffel… Raar is dat!

De volgende dag pakte ik de laatste spulletjes in en sleepte de koffers naar beneden. Ik bekeek mijn studentenkamer nog een keer heel goed en reflecteerde kort op alle mooie herinneringen om vervolgens de deur achter me dicht te slaan. Dit was het dan…

Yentl's kamer in Edinburgh

We reden naar het zuiden om daar nog een aantal betoverende plekken te bezoeken, namelijk Stonehenge, Avebury en Glastonbury. Stonehenge viel jammer genoeg erg tegen vanwege de uitgebuite commercialisatie. Om het heilige monument staat een hek en je mag alleen naar binnen als je (veel te dure) entree betaalt. Zelfs dan mag je niet eens bij de stenen in de buurt komen of ze aanraken. Hoe durven ze met openbaar erfgoed als Stonehenge zo om te gaan! Ik kan me er echt boos over maken en vond het een domper. De stenen waren prachtig, maar ik had ze graag willen aanraken. De manier waarop Stonehenge nu aan het publiek wordt getoond is schandalig! Het ergste vond ik nog dat er een bord hing met de toekomstplannen van English Heritage: een museum over het monument heen bouwen, zodat Stonehenge van haar natuurlijke omgeving wordt onttrokken en ‘binnen’ komt te staan! Waarom? Om Stonehenge te ‘beschermen’, want iets dat al duizenden jaren in weer en wind buiten staat kan natuurlijk in de komende jaartjes beschadigen… Juist…

Avebury daarentegen maakte veel goed. Deze steencirkel is niet zo toeristisch en het meest positieve is dat je er gewoon bij mag komen en de stenen mag aanraken. Ik vond het prachtig om er te zijn en de energie van de stenen te voelen. Het voelt zo enorm machtig dat die stenen er al eeuwenlang staan. Heel magisch!

Salisbury Hill

Glastonbury was het toppunt van Zuid-Engeland! Het was een bijzonder magisch moment voor me om de Glastonbury Tor -Avalon- voor het eerst in de verte te zien liggen. Ik ben helemaal weg van het boek en de film ‘The Mists of Avalon’ van Marion Z. Bradley en nu was ik dan eindelijk zelf op deze betoverende plek! We gingen eerst naar de Glastonbury Abbey en bekeken de tombe van Koning Arthur en Gwenhwyfar. Volgens de legende zou Arthur door zijn zus Morgaine naar Avalon zijn gebracht toen hij op sterven lag. Het magische zwaard Excalibur was een gift van de Godin van Avalon aan Koning Arthur en zou ook weer teruggekeerd zijn in Avalon. Naast alle heidense mythevorming heeft Glastonbury ook Christelijke mythes. Zo zou de doornenkroon van Christus en de kelk (ofwel de Heilige Graal) waarmee Zijn bloed is opgevangen tijdens de kruisiging naar Glastonbury zijn gebracht door Jozef van Arimatea. Kortom Glastonbury is een interrreligieuze magische plek.

Vervolgens gingen we de stad in om de bijzondere winkeltjes te bekijken. De voornamelijk spirituele en religieuze winkeltjes in de stad waren prachtig in stijl ingericht. De meesten hadden prominent een altaar middel in de winkel staan. Je kijkt er werkelijk je ogen uit! Ik wilde ook graag de Godinnentempel bezoeken, maar tot mijn spijt was deze net die dag gesloten. Genoeg reden om nog een keer terug te gaan naar Glastonbury!

Mijn zwak voor boekenwinkels...

Vlak naast de heuvel waar de Tor op staat ligt de Chalice Well, een heilige bron van de Godin die omringt is door een prachtige tuin. Het hele gebied is omgeven van legendes, mythen en sagen en ook aan de Chalice Well worden gebeurtenissen en personen verbonden. Het magische aan de bron is dat zelfs in de meest droge periode het rode water niet opdroogt. Net zoals bij andere heilige bronnen is het ook hier mogelijk om flesjes te vullen met het water. Dit hebt ik uiteraard ook gedaan. Het moment dat ik bij de daadwerkelijke Well aankwam was erg bijzonder. Ik had er al vaak over gelezen en gehoord en foto’s ervan gezien, maar als je er dan zelf staat is dat een erg bijzonder gevoel.

Nadat we de heilige bron hadden bezichtigd was het tijd om de heuvel naar de Glastonbury Tor te beklimmen. Voor mij was het een enorm bijzonder moment, omdat het een grensgebied is tussen Deze en de Andere Wereld, ofwel de Wereld waarin we doorgaans leven en Avalon. Dit is de plek waar de sluier tussen de twee Werelden ten alle tijden het dunst is en de mist je naar het Heilige Eiland van de Appels kan brengen, aldus de Keltische mythologie. De dag dat ik er was betrof een regenachtige, mistige dag, wat daar voor mij een extra dimensie aan gaf -al zou het mooier zijn geweest als de zon fel had geschenen. Ik merkte dat ik steeds sneller naar boven wilde klimmen, maar genoot ondertussen ook van het prachtige uitzicht over Glastonbury en omstreken. En dan het moment dat je bovenop de heuvel staat, vlak voor de Tor, en onder de Tor… Dat is magie!

En zo eindigde mijn grote avontuur…

Nu ben ik alweer meer dan vier maanden terug in Nederland, vervuld met mooie herinneringen. Ik denk dagelijks terug aan mijn fantastische tijd in Edinburgh en de mooie plekken die ik ben tegengekomen op mijn terugreis naar Nederland. Het was enorm wennen om weer in Nederland te wonen. Het is anders. Het is Nederland. Het is geen Edinburgh, geen Engels of Schots horen of praten, geen Ian, France, Kate, Naomi, Gabriel, Anthony, geen University of Edinburgh, geen Stockbridge Pipe Band, geen Starbucks, geen Schotland…

Ik was super blij om al mijn familie en vrienden weer te zien in Nederland en ik heb veel tijd met hen doorgebracht sinds ik terug ben. Er is ook veel tijd gaan zitten in het afronden van mijn Bachelor Scriptie en Honours Academy onderzoek, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen! Ondertussen ben ik met Pagan Ways alweer naar diverse gezellige festivals geweest, heb ik met de MacLaren Pipe Band competitie gespeeld en ben ik begonnen aan de Onderzoeksmaster Religiewetenschappen.

Zo werd het weer 11 september, een speciale datum voor mij. Dat was de dag waarop ik een nieuw avontuur, en daarmee een nieuw hoofdstuk in mijn leven begon. Dat is de dag waarop ik voor het eerst in mijn leven vloog. Ik vloog naar de stad die een speciaal plekje in mijn hart heeft en mij mede gevormd heeft tot wie ik op de dag van vandaag ben:

Edinburgh!

Read Full Post »

Nevelen van Avalon: de terugkeer van de Godin

In het kader van de Open Studie Dagen: Gender en Religie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen heb ik het onderstaande artikel geschreven. De Open Studie Dagen bestaan uit drie hele dagen vol met boeiende lezingen rond het thema “Volksreligie en nieuwe religieuze bewegingen: vrouwendomeinen?”. De tweede studiedag ging over “Spiritualiteit en populaire media cultuur” en werd verzorgd door prof. dr. Maaike de Haardt en prof. dr. Anne-Marie Korte.

De Waarheid heeft vele gezichten en is als de oude weg naar Avalon; het hangt af van je eigen wil en je eigen gedachten, of de weg je mee wil voeren en of je ten slotte op het Heilige Eiland van het Eeuwige Leven zult aankomen, dan wel te midden van de priesters met hun klokken en hun dood en hun Satan en hel en verdoemenis…[1]

Marion Zimmer Bradley’s boek ‘Nevelen van Avalon’[2] en de op het boek gebaseerde film, ‘The Mists of Avalon’[3], vertellen het verhaal van koning Arthur. Het verschilt echter van de arthuriaanse legende doordat het narratief vanuit vrouwelijk perspectief wordt verteld, namelijk door Morgaine, de halfzus van koning Arthur. De rode draad door het verhaal is de ondergang van de Paganistische Godinnenreligie en de opkomst van het christendom.

Avalon is het magische eiland dat in de mist voorbij Glastonbury ligt en waar de Godin wordt vereerd. In Avalon heerst een matriarchaat, waarin mannen en vrouwen gelijk aan elkaar zijn, net zoals Goden en Godinnen aan elkaar gelijk zijn. Er is tolerantie jegens andere religies, want “alle Goden zijn één God, en alle Godinnen zijn één Godin en er is slechts Één die aan het begin van alle dingen staat. En ieder mens zijn eigen waarheid en de God daarin opgesloten”[4]. In Avalon leven priesteressen van de Godin, de Grote Moeder. De Godin zorgt ervoor dat alles in balans wordt gehouden. Om priesteres van de Godin te kunnen worden is een lange opleiding op het eiland nodig, waarin magie, macht over de elementen en kennis geleerd wordt. Om ingewijd te kunnen worden moeten de priesteressen de mist tussen de ‘werkelijke wereld’ en de ‘elfenwereld’ van Avalon kunnen scheiden om in Avalon aan te kunnen komen. Als teken van inwijding krijgen priesteressen een tatoeage van een halve maan op hun voorhoofd. De maan is van oudsher een symbool van het vrouwelijke. Samen zijn de priesteressen een zusterschap. Viviane is de Vrouwe van het Meer en daarmee de belichaming van de Godin op aarde. Taliesin, de Merlijn van Britannia, is Viviane’s spirituele wederhelft. Viviane wil Avalon en de religie van de Godin van de ondergang behoeden en gaat hiermee tot het uiterste. Ze wil dat haar nichtje Morgaine haar opvolgt als Vrouwe van het Meer en leidt haar op tot priesteres. Zowel Morgaine als Viviane zijn sterke, machtige en onafhankelijke vrouwen. Ze bezitten het ‘gezicht’; een magische vorm van intuïtie, gedachten lezen en vooruitziendheid.

Op het vaste land wordt het Paganisme steeds meer verdreven door het christendom. De christelijke priesters zien de Paganistische natuurreligie als des duivels. Het patriarchaat doet zijn intrede met de opkomst van het christendom, waarbij de mannelijke priesters van Christus de macht hebben. Koning Arthur trouwt, door toedoen van de bisschop, met een vrome, christelijke vrouw genaamd Gwenhwyfar. Ze belichaamt de van mannen afhankelijke en gedomineerde vrouw en is geobsedeerd door het zoveel mogelijk niet begaan van zondes.

Arthur wordt met behulp van de magie van Avalon op de troon gezet en ontvangt het magische zwaard Excalibur van de Godin, waardoor hij geacht wordt het Paganisme aan het christendom gelijk te stellen. In zijn kinderjaren leerde Morgaine hem al dat er zowel een God als een Godin kon zijn, net zoals iemand een vader en een moeder heeft. Gwenhwyfar, die maar niet zwanger kon worden, kreeg Arthur echter zover dat hij Avalon liet vallen. Op die manier hoopte Gwenhwyfar dat God hen zou vergeven voor de zonde van het tolereren van het Paganisme en hen zou belonen door hen een troonopvolger te schenken. Arthur, die als bemiddelaar tussen beide religies kon fungeren, stelt nu de ene religie boven de andere. Dit heeft als gevolg dat Avalon steeds verder in de mist wegdrijft, totdat, als de maan verduisterd wordt, Avalon werkelijk niet meer te betreden is voor niet-ingewijden.

Morgaine brengt de gevallen Arthur naar Avalon en gaat naar het klooster in Glastonbury, waar haar moeder is. Dan ziet ze meisjes bidden voor een beeld dat haar bekend voorkomt. De Grote Moeder Godin van de Paganistische Godinnenreligie van Avalon is niet verdwenen, maar terug gekeerd in een andere gedaante: de Maagd Maria van het christendom. In wezen is er dus niets verloren gegaan, alleen veranderd.

De tegenstelling in het verhaal tussen de Godinnenreligie en het christendom gaat gepaard met andere symbolische tegenstellingen. Avalon staat voor het matriarchaat en de macht van vrouwen, terwijl het christendom voor het patriarchaat en mannelijke macht staat. Alleen koning Arthur kon beide religies verenigen, maar faalde. Door het verdwijnen van Avalon in de mist, verdwijnt ook de vrouwelijke macht, terwijl mannen de overhand krijgen. Echter zal de vrouwelijke macht niet geheel verdwijnen, maar op een andere manier weer naar de voorgrond komen. De vrouwelijke macht in het christendom is door de maagd Maria, de Moeder van God, die steun aan vrouwen geeft.

Er is vandaag de dag een opkomst van het (neo-)Paganisme en Godinnenbewegingen. Een aantal van deze religieuze bewegingen zijn feministisch en georiënteerd op vrouwen, zoals Starhawk’s Reclaiming (ecofeminisme), Zsuzsanna Budapest’s Dianic Wicca (feministische Wicca) en (o.a.) Katy Jones’s Glastonbury Goddess Movement. Vooral de laatstgenoemde beweging heeft veel ontleend aan Bradley’s ‘Nevelen van Avalon’.[5] Nederland kent een dochterbeweging van de Glastonbury Goddess Movement genaamd Avalon Mystic. Hierin staat de Godin en het heilige vrouwelijke centraal en er wordt zelfs verlangd naar de terugkeer van het matriarchaat[6]. Door de hedendaagse opkomst van Paganistische Godinnenbewegingen vindt de Godin, en daarmee ook de vrouw, toch weer haar weg terug.

---

[1] Bradley, M.Z. (1998). Nevelen van Avalon. Amsterdam: De Boekerij

[2] Bradley, M.Z. (1998). Nevelen van Avalon. Amsterdam: De Boekerij

[3] Edel, U. (Regisseur). (2001). The mists of Avalon. [miniserie]. VS: TNT

[4] Bradley, M.Z. (1998). Nevelen van Avalon. Amsterdam: De Boekerij

[5] Minkjan, H. (2009). De Nederlandse godinnenbeweging Avalon Mystic zoekt haar wortels, de godinnen Nehalennia, Holle en Tanfana. Jespers, F (red.), Nieuwe religiositeit in Nederland (129-158). Budel: Damon

[6] Minkjan, H. (2009). De Nederlandse godinnenbeweging Avalon Mystic zoekt haar wortels, de godinnen Nehalennia, Holle en Tanfana. Jespers, F (red.), Nieuwe religiositeit in Nederland (129-158). Budel: Damon

Read Full Post »